'अरण्यरूदन' - अंधारात हरवलेल्या आशेच्या प्रकाशासाठी
'अरण्यरूदन' - अंधारात हरवलेल्या आशेच्या प्रकाशासाठी
शब्द हे केवळ भावना व्यक्त करणारे माध्यम नसून ते समाजातील वास्तवाला आरसा दाखवण्याचे प्रभावी साधन आहे. "अरण्यरूदन" हा कवितासंग्रह अशाच कटू सत्याचे, संघर्षाचे आणि व्यथांचे जिवंत दर्शन घडवतो. हा केवळ एक कवितासंग्रह नसून, एका संवेदनशील मनाने अनुभवलेल्या वेदनांचा दस्तऐवज आहे. समाजातील विसंगती, अन्याय आणि शोषण यांच्याशी थेट संवाद साधणाऱ्या या कविता केवळ कलात्मक अभिव्यक्ती नसून, त्या सामाजिक जाणीवेचा एक महत्त्वाचा भागही आहेत.
शेती ही केवळ व्यवसाय नसून ती भारतीय संस्कृतीचा गाभा आहे. परंतु, आधुनिकतेच्या वादळात आणि व्यवस्थेच्या अनागोंदी कारभारात हा गाभा दुर्बल होत चालला आहे. "अरण्यरूदन" या संग्रहात शेतकऱ्यांच्या संघर्षांचे जळजळीत चित्रण आहे. त्यांच्या नजरेसमोर बहरलेली पीकं दुष्काळामुळे सुकताना पाहण्याची असह्य वेदना, सरकारच्या आश्वासनांच्या भूलभुलैय्यात हरवलेला त्यांचा आत्मविश्वास, आणि शेवटी आत्महत्येचा टोकाचा निर्णय घेत असलेल्या असंख्य कुटुंबांची कहाणी यातून समोर येते.
या कवितांमध्ये शेतीतील बदल, हवामानातील अस्थिरता, बाजारातील अस्थिरता, शेतमालाचे कमी झालेले दर, कर्जबाजारीपणा आणि शासनाच्या अपुऱ्या धोरणांमुळे होत असलेले नुकसान यावर प्रकाश टाकण्यात आला आहे. प्रत्येक कविता शेतकऱ्यांच्या दुर्दैवाचा एक नवा पैलू मांडते आणि वाचकांना अंतर्मुख करायला भाग पाडते. विशेषतः ग्रामीण भागातील जीवनसंस्कृती, कष्टकऱ्यांचे जगणे, त्यांची धडपड आणि त्यांच्या मनातील आशा-निराशेचे चक्र यातून उलगडले जाते.
शिस्त आणि कर्तव्यभावनेतून ओतप्रोत असलेले पोलीस दल हे समाजाच्या रक्षणासाठी सतत तत्पर असते. परंतु, त्यांना सामोरे जावे लागणाऱ्या मानसिक आणि शारीरिक यातना बहुतांश वेळा दुर्लक्षितच राहतात. "अरण्यरूदन" हा त्यांच्याही जीवनाचा वेध घेतो. एका वर्दीतल्या माणसाच्या हृदयातील अस्वस्थता, घरापासून दूर राहण्याचे दुःख, समाजाच्या दृष्टीकोनातून पाहिले जाण्याची अवहेलना, आणि स्वतःच्या जिवाची पर्वा न करता कर्तव्यावर राहण्याची ओढ यातून व्यक्त होते.
पोलीस दलातील व्यक्तींना असणारा प्रचंड मानसिक ताण, वाढलेल्या जबाबदाऱ्या, राजकीय हस्तक्षेप, अपुऱ्या सुविधा, आणि सतत कर्तव्य बजावतानाचा त्यांचा संघर्ष या कवितांमधून ठळकपणे जाणवतो. त्यांचे वैयक्तिक आयुष्य, त्यांच्या स्वप्नांची घुसमट, आणि सतत समाजाच्या सेवा देताना त्यांना वाटणारी एकाकी भावना यांचा या कवितांमध्ये मार्मिकपणे ऊहापोह करण्यात आला आहे. त्यामुळे, या कवितांचे वाचन करताना एका पोलीस अधिकाऱ्याच्या अंतर्मनातील संघर्ष आणि वेदना समजून घेता येतात.
आपण ज्या समाजाचा भाग आहोत, त्या समाजात अनेक विसंगती आहेत. गरिबी, भ्रष्टाचार, असमानता आणि अन्याय या सर्व बाबी "अरण्यरूदन" मध्ये कवितांच्या माध्यमातून उलगडल्या जातात. ही कविता केवळ तक्रारीचा सूर नसून, समाजाच्या अंतरंगात डोकावून पाहण्याची संधी देते. आजही न्यायासाठी झगडणाऱ्या असंख्य कुटुंबांची कहाणी यातून ऐकायला मिळते.
समाजातील वाढती विषमता, श्रीमंत-गरीब यांच्यातील दरी, शिक्षण आणि रोजगाराच्या संधींमध्ये होणारी वाढती तफावत, महिलांवरील अन्याय आणि सामाजिक भेदभाव यांसारख्या अनेक विषयांना या कवितांमधून वाचा फोडण्यात आली आहे. ही कविता समाजात खूप खोलवर रुजलेल्या चुकीच्या प्रथांचा पर्दाफाश करते आणि वाचकांना त्यावर विचार करण्यास भाग पाडते. विशेषतः शिक्षणाचे बाजारीकरण, आरोग्यसेवेतील भ्रष्टाचार, आणि आर्थिक शोषण या मुद्द्यांना ठाम शब्दांमध्ये व्यक्त करण्यात आले आहे.
या कवितांमध्ये शब्दांपेक्षा भावना अधिक बोलतात. प्रत्येक कविता एक वेगळी वेदना आणि एक वेगळा संघर्ष मांडते. कधी ही कविता अंगावर शहारे आणते, कधी डोळ्यांत पाणी उभं करते, तर कधी विचार करायला भाग पाडते. ही केवळ कागदावर लिहिलेली अक्षरं नाहीत, तर समाजाच्या वास्तवाचा एक आरसा आहे.
प्रत्येक कवितेत एक विशिष्ट संदेश आहे. काही कविता अरण्यात हरवलेल्या आवाजासारख्या वाटतात – ज्या ऐकल्या जात नाहीत, पण ज्यांना ऐकले गेले पाहिजे. समाजाच्या दुर्लक्षीत आणि उपेक्षित घटकांसाठी आवाज उठवण्याचे काम या कवितांद्वारे केले गेले आहे. त्यामुळे, हा कवितासंग्रह केवळ एक वाचनानुभव नाही, तर तो एक सामाजिक प्रबोधनाची चळवळ आहे.
"अरण्यरूदन" हा संग्रह त्या प्रत्येक शेतकऱ्याला आणि पोलिस अधिकाऱ्याला समर्पित आहे, ज्यांनी आपल्या जीवनात अनंत संकटांचा सामना करत समाजासाठी स्वतःला वाहून घेतलं आहे. या संग्रहाच्या निर्मितीमागे जीवनाच्या कटू अनुभवांनी आणि वास्तवाच्या प्रखरतेने प्रेरित केलेल्या भावना आहेत. याशिवाय, हा संग्रह त्या प्रत्येक सामान्य माणसाला समर्पित आहे, जो अन्याय सहन करतो, संघर्ष करतो आणि तरीही आशेचा किरण मनात ठेवून पुढे चालत राहतो.
"अरण्यरूदन" हा कवितासंग्रह केवळ वाचण्यासाठी नाही, तर अनुभवण्यासाठी आहे. यातून फक्त वेदना आणि संघर्ष मांडले गेले नसून, समाजाला जागं करण्याचा एक प्रयत्नही आहे. ही कविता एक हाक आहे – अंधारात हरवलेल्या आशेच्या प्रकाशासाठी, एका चांगल्या उद्यासाठी! समाजाच्या सर्व स्तरांवरील लोकांनी हा संग्रह वाचावा, विचार करावा आणि परिस्थिती बदलण्यासाठी पुढाकार घ्यावा, हीच या कवितासंग्रहाची खरी प्रेरणा आहे.
हा कवितासंग्रह लवकरच dibho.com या आॅनलाईन ई-बुक प्लॅटफॉर्म वरती उपलब्ध होत आहे. अवश्य वाचा.
Comments
Post a Comment