'अंतर्नाद' - मानवी भावविश्वाचा वेध..

'अंतर्नाद' - मानवी भावविश्वाचा वेध

सौ. वृंदा कांबळी या मराठी साहित्यविश्वातील एक संवेदनशील आणि प्रतिभावान लेखिका आहेत. त्यांच्या लेखनप्रवासाचा गौरव करताना त्यांच्या साहित्याने दिलेल्या भावस्पर्शी अनुभवांबद्दल नोंद घेणे अपरिहार्य आहे. ‘अंतर्नाद’ हा त्यांचा चौथा कथासंग्रह असला तरी एकूण नववी प्रकाशित साहित्यकृती आहे. विविध विषयांवरील कथा, त्यांच्या कलात्मकतेच्या प्रगल्भ जाणिवा आणि लेखनाच्या प्रेरणाशक्तीचे दर्शन या कथासंग्रहात होते. लेखिकेने आपल्या लेखणीच्या माध्यमातून मानवी आयुष्याचे विविध पदर अतिशय हृदयस्पर्शीपणे मांडले आहेत. या कथा संग्रहाच्या निर्मिती मागील लेखिकेची संवेदनशीलता, कलात्मकता, आणि मनातील नाद स्पष्टपणे जाणवतो. 

वेंगुर्ला हायस्कूलमध्ये ३६ वर्षांची यशस्वी सेवा देणाऱ्या वृंदा कांबळी यांनी शिक्षण क्षेत्रातील अनुभवातून साहित्य निर्मितीला एक नवा आशय दिला आहे. कथा, कादंबऱ्या आणि ललित लेखनाच्या माध्यमातून त्यांनी वाचकांना जीवनातील तरलता, भावनिकता आणि मानवी नात्यांतील गुंतागुंतीचे दर्शन घडवले आहे.

त्यांचे प्रसिद्ध साहित्य म्हणजे कथासंग्रह नाते मातीचे, रंग नभाचे, भरलेले आभाळ आणि कादंबऱ्या अतर्क्स, मागे वळून पाहता, प्राक्तनरंग, प्रतिबिंब. तसेच ललित लेखनात वळणवेड्या वाटा यांचा समावेश होतो. 

वृंदा कांबळी यांच्या साहित्याची गुणवत्ता विविध पुरस्कारांनी अधोरेखित झाली आहे. 'नाते मातीचे' कथासंग्रहाला अभिरुची गौरव पुरस्कार मिळाला तर 'मागे वळून पाहता' या कादंबरीला धर्मभास्कर रामचंद्र जोशी स्मृती शिक्षक लेखक पुरस्कार मिळाला. त्यांच्या 'अतर्क्स' कादंबरीला जयवंत दळवी स्मृती पुरस्कार प्राप्त झाला असून 'प्रतिबिंब' या कादंबरीला दमयंती पालेकर स्मृती पुरस्कार मिळाला आहे.

‘अंतर्नाद’ या कथासंग्रहातील कथा जीवनातील अनेक भावनिक, सामाजिक आणि मानसिक पैलूंवर प्रकाश टाकतात. यामध्ये जीवनातील संघर्ष, प्रेम, नात्यांतील तणाव, मानवी नात्यांची गुंतागुंत, स्त्रीवादाचे मूक दर्शन, तसेच आत्मशोध यांसारख्या विविध विषयांना कवेत घेतले गेले आहे.

लेखिकेच्या मते, कथा म्हणजे त्यांच्या मनातील अंतर्नाद आहे, जो त्यांच्या संवेदनशीलतेतून आणि अनुभवांतून साकार झाला आहे. या कथांमधील व्यक्तिरेखा जशा कल्पनाविलासातून जन्म घेतात तशाच वास्तवाशीही त्यांचे घट्ट नाते असते.

१. तिची कहाणी:

ही कथा एका स्त्रीच्या संघर्षाची कथा आहे. स्वाभिमान आणि आत्मनिर्भरतेच्या वाटेवर तिने घेतलेला प्रवास लेखिकेने प्रभावीपणे मांडला आहे.

२. मोकळा श्वास:

या कथेत समाजाच्या चौकटीतून मुक्त होण्याची नायकाची आकांक्षा अधोरेखित होते. लेखिकेच्या संवेदनशीलतेने मानवी स्वातंत्र्याची गरज येथे प्रकट केली आहे.

३. अंतर्नाद:

या शीर्षक कथेत जीवनातील अनाहूत घटनांवरून माणसाच्या अंतर्मनात घडणाऱ्या घुसळणांचे चित्रण आहे.

४. घुसमट:

व्यक्तिस्वातंत्र्य आणि मानवी भावना यांवर भाष्य करणारी ही कथा वाचकाला अंतर्मुख करते.

५. तेव्हां तू काय करशील?:

संकटसमयी होणाऱ्या निर्णयप्रक्रियेचा भावनिक ताण या कथेत स्पष्ट होतो.

६. अगतिक:

मानवी अशक्ततेचा वेध घेणारी ही कथा संवेदनशील व वाचकाला भावणारी आहे.

७. नाती:

या कथेत नात्यांमधील ताणतणाव आणि त्यावर मात करण्याचे साधे पण महत्त्वाचे तत्त्व अधोरेखित केले आहे.

८. निरभ्र आकाश:

स्वातंत्र्याची आकांक्षा आणि तिच्या पूर्ततेची कहाणी यात मांडली आहे.

९. तिरस्कृत:

सामाजिक अपमान व त्यातून उभारी घेणारी कथा या कथेमधून प्रकट होते.

१०. न उगवलेला कोंब:

अपेक्षांच्या व निराशेच्या काचांवर आधारित संवेदनशील कथा आहे.

११. नवा रस्ता:

नवीन संधी आणि नव्या मार्गांची कथा या कथेत आहे.

१२. मदत:

अप्रिय प्रसंगात माणुसकी दाखविण्याची भावना लेखिकेने या कथेत सहजपणे मांडली आहे.

१३. दाहक:

या कथेत मानवी स्वभावातील दाहकतेचे वर्णन प्रभावीपणे करण्यात आले आहे.

१४. एकटा:

अकेलेपणाची भावना आणि तिचा परिणाम या कथेत प्रकर्षाने जाणवतो.

१५. आभाळमाया:

ही कथा निसर्ग आणि माणसातील नाते सांगणारी आहे.

१६. व्रण:

मनावर उठलेल्या जखमा आणि त्यांचे परिणाम या कथेत दिसून येतात.

१७. मैत्रिण:

मैत्रीच्या नात्यातील तरल भावनांचे प्रभावी चित्रण येथे सापडते.

१८. माझी मुलगी:

पालकत्व आणि मुलीच्या स्वातंत्र्याबद्दलचे विचार या कथेत मांडले आहेत.

लेखिका स्पष्टपणे नमूद करतात की लेखन हे त्यांच्यासाठी सहजपणे घडणारे नाही. कथांचे विषय त्यांच्या मनात अनेक दिवस घोळत असतात. या विषयांना कलात्मकरीत्या साकारताना लेखिका अनेकदा मानसिक थकव्याला सामोऱ्या जातात. कधी कथालेखन समाधानकारक होते तर कधी मनात हुरहुर लावून राहते.

सध्याच्या सोशल मीडियाच्या प्रभावी युगातही अंतर्मनात दडलेले विचार बाहेर काढण्यासाठी लेखिकेने आपले लेखन सुरू ठेवले आहे.

‘अंतर्नाद’ हा कथासंग्रह वाचकांना मानवी मनाच्या गाभ्याला भिडणारा अनुभव देतो. सौ. वृंदा कांबळी यांचे लेखन हे केवळ मनोरंजनासाठी नसून वाचकांना अंतर्मुख करणारे आहे. त्यांच्या कथांमधील विविध व्यक्तिरेखा, प्रसंग आणि संवाद हे वाचकांना अंतःकरणातून स्पर्शून जातात.

त्यांचा हा कथासंग्रह वाचकांच्या हृदयात आपले स्थान निर्माण करेल यात शंका नाही. साहित्याच्या क्षेत्रात त्यांच्या योगदानाबद्दल त्यांचे मनःपूर्वक अभिनंदन करणे अगत्याचे ठरते.

हा कथासंग्रह लवकरच dibho.com या आॅनलाईन ई-बुक प्लॅटफॉर्म वरती उपलब्ध होत आहे. अवश्य वाचा.