एक बहुमुखी व्यक्तीमत्व - रवींद्र उत्तरेश्वर शिंदे

एक बहुमुखी व्यक्तिमत्त्व : रवींद्र उत्तरेश्वर शिंदे

रवींद्र उत्तरेश्वर शिंदे हे नाव साहित्य, कला, समाजसेवा आणि प्रशासन या सर्वच क्षेत्रांत विशेष स्थान मिळवणाऱ्या एका बहुमुखी व्यक्तिमत्त्वाचे प्रतीक आहे. त्यांच्या आयुष्याचा प्रवास प्रेरणादायी आणि ध्येयवादी असून, त्यांनी विविध क्षेत्रांमध्ये मोठी कामगिरी केली आहे. शिंदे यांची कारकीर्द, योगदान आणि यश यांचा संक्षेप एका सुसंस्कृत व बुद्धिमान व्यक्तिमत्त्वाचा परिचय देते. त्यांच्या जीवनप्रवासाची सविस्तर माहिती ही प्रेरणा देणारी आहे.

शिक्षणाची पायाभरणी

रवींद्र शिंदे यांनी आपले शिक्षण बी. कॉम. (व्यवसायशास्त्र), एम.ए. (इतिहास व पुरातत्त्व) आणि महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाची (एमपीएससी) परीक्षा उत्तीर्ण करून विविध विषयांमध्ये प्रावीण्य मिळवले. शिक्षणाचा पाया पक्का असल्याने त्यांना विविध क्षेत्रांत काम करण्याची आणि योगदान देण्याची संधी मिळाली.

प्रशासकीय कारकीर्द

लेखाधिकारी वर्ग १ या महत्त्वाच्या प्रशासकीय पदावर काम करत असताना शिंदे यांनी आपल्या कर्तृत्वाने उत्कृष्ट कर्मचारी पुरस्कार मिळवला. प्रशासनातील त्यांचा प्रवास म्हणजे प्रामाणिकता, पारदर्शकता आणि कर्तव्यनिष्ठेचा आदर्श आहे. प्रशासकीय सेवेमध्ये त्यांनी दाखवलेले नेतृत्व आणि त्याग हे त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे महत्त्वाचे पैलू आहेत.

साहित्यिक योगदान

शिंदे यांच्या साहित्यिक क्षेत्रातील योगदानाचा आवाका खूप मोठा आहे. त्यांनी कविता, कथा, कादंबरी, पटकथा आणि गीतलेखनाच्या माध्यमातून समाजाला विचारमंथनासाठी नवी दृष्टी दिली. 

त्यांची प्रकाशित पुस्तके म्हणजे त्याच्या प्रतिभेचे जिवंत प्रतीक आहेत:

काळीजभेट (कविता संग्रह): मानवी भावनांचे सूक्ष्म आणि सखोल दर्शन घडवणाऱ्या या कवितासंग्रहाला ‘शिवछत्रपती सामाजिक संस्था, लातूर’चा उत्कृष्ट वाङ्मय पुरस्कार मिळाला.

तिवडा (कथासंग्रह): या कथासंग्रहातील ‘आरक्षण’ ही कथा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठाच्या बी.ए. अभ्यासक्रमात समाविष्ट करण्यात आली आहे.  ही कथा केवळ साहित्यिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाची नाही, तर समाजप्रबोधनाचे प्रभावी साधनही आहे. या कथेने आरक्षण विषयाचे भान समाजाला दिले. हे त्यांच्या साहित्यिक योगदानाचे मोठे यश आहे.

पाणकणीस (कवितासंग्रह): काळ्या वावराच्या गर्भारपणाची वेदना 'पानकणीस' मधून उठते. बळीराज्याच्या घर्मबिंदुचे उगवलेलं पानकणीस, तृणपाण्यातून पोटरीच्या वर येतानाचा आनंद आहे जो नित्यनियमाने गुंजारव करीत डंख मारण्याऱ्या मुग्यांचा नसून परिमळाचा आहे. राबराब राबलेल्या लडिवाळ हाताचा स्पर्श नामशेष झालेल्या स्मृतीत आणताना साकाळलेले मनातले भाव आन् राखणीला आलेलं शेत पाखरांनी खाऊ नये म्हणून पापण्याच्या आडून कटाक्ष टाकणारा आटोळ्यावरचा राखणदार कवी रविंद्र शिंदे यांच्या पानकणसातून जाणवतो.

मळवट (कादंबरी): ग्रामीण समाजाचे वास्तव आणि त्यातील संघर्ष यांचे सजीव चित्रण करणारी ही कादंबरी साहित्यरसिकांच्या मनात घर करून गेली आहे. 

चित्रपट क्षेत्रातील योगदान

रवींद्र शिंदे हे केवळ साहित्यिकच नव्हे, तर चित्रपट सृष्टीतही आपले वेगळे स्थान निर्माण करणारे व्यक्तिमत्त्व आहे. त्यांनी २० चित्रपटांच्या पटकथा लिहिल्या असून, त्यांचे लेखन ही मराठी चित्रपट सृष्टीतील मौल्यवान देणगी आहे. त्यांनी ‘सत्य सावित्री,’ ‘मृत्यूच्या दारी’ आणि ‘शांतीने केली क्रांती’ या मराठी चित्रपटांमध्ये महत्त्वाच्या भूमिका साकारल्या. अभिनयाबरोबरच त्यांनी ‘सत्य सावित्री’ या चित्रपटाची कथा, पटकथा आणि गीतलेखनही केले आहे. चित्रपट सृष्टीत त्यांनी केलेल्या योगदानामुळे त्यांना अखिल भारतीय मराठी चित्रपट महामंडळाचे सदस्यत्व मिळाले आहे.

आकाशवाणीवरील सहभाग

उस्मानाबाद आकाशवाणी केंद्रावर त्यांचे काव्यवाचन आणि कथाकथन ऐकणाऱ्यांच्या मनाला प्रचंड भावले. त्यांचा आवाज, मांडणी आणि विचारसंपन्नता यांनी श्रोत्यांवर गारुड घातले.

छंद आणि समाजसेवा

शिंदे यांना अनेक छंद आहेत, जसे की खेळ, लेखन, अभिनय, गायन आणि समाजसेवा. विविध क्षेत्रांमध्ये त्यांनी मनापासून योगदान दिले आहे. समाजातील विविध घटकांसाठी त्यांनी केलेली कामगिरी त्यांना समाजसेवक म्हणून प्रतिष्ठित करते.

पुरस्कार आणि सन्मान

रवींद्र शिंदे यांना त्यांच्या कार्यासाठी अनेक महत्त्वाचे पुरस्कार मिळाले आहेत. 

काळीजभेट काव्यसंग्रहासाठी उत्कृष्ट वाङ्मय पुरस्कार: साहित्यिक क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाला दाद देणारा हा सन्मान.

गुणवंत कर्मचारी पुरस्कार: त्यांच्या प्रशासकीय कार्यक्षेत्रातील प्रामाणिक आणि उत्कृष्ट कामगिरीची पावती.

राष्ट्रीय एकात्मता फेलोशिप (2006): सामाजिक सलोखा आणि राष्ट्रीय एकात्मता यासाठी त्यांनी दिलेले योगदान महत्त्वाचे आहे.

उत्कृष्ट लेखक पुरस्कार (2006): साप्ताहिक साक्षी कळंबकडून मिळालेला हा पुरस्कार त्यांच्या साहित्यिक योगदानाचा गौरव आहे.

साहित्य संमेलन आणि मंचावरील योगदान

रवींद्र शिंदे यांनी अनेक साहित्य संमेलने गाजवली आहेत. त्यांना २००६ मध्ये राज्यस्तरीय मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपद भूषविण्याचा बहुमान मिळाला. अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनातही त्यांनी आपली लेखणी आणि विचारांच्या माध्यमातून महत्त्वाचा सहभाग नोंदवला आहे.

रवींद्र उत्तरेश्वर शिंदे यांचा जीवनप्रवास हा मेहनत, धैर्य, प्रतिभा आणि समाजासाठी काहीतरी करण्याच्या जिद्दीचे ज्वलंत उदाहरण आहे. त्यांनी साहित्य, प्रशासकीय सेवा, चित्रपटसृष्टी आणि समाजसेवा या सर्वच क्षेत्रांत आपले अमूल्य योगदान दिले आहे. त्यांच्या कार्याने आणि विचारांनी अनेकांना प्रेरणा मिळाली आहे.

रवींद्र शिंदे यांचे जीवन आणि कार्य हे केवळ प्रेरणादायीच नाही, तर समाजाला दिशा देणारे आहे. अशा व्यक्तिमत्त्वांचा आपल्या समाजात वावर असणे ही निश्चितच अभिमानाची बाब आहे. त्यांच्या पुढील वाटचालीसाठी dibho.com परिवाराकडून आभाळभर शुभेच्छा.. यांचे सर्व साहित्य आपणास dibho.com या ई बुक प्लॅटफॉर्म वरती वाचण्यासाठी उपलब्ध आहेत. एक वेळ अवश्य भेट द्या.

दिलीप भोसले

सीईओ दिभो सन्स

भारतीय चित्रपट लेखक निर्माता दिग्दर्शक

सक्षम फिल्म कंपनी